Aktualności

Przeciwdziałanie skutkom epidemii SARS-CoV-2 w opiece onkologicznej

Opublikowano: 11 sie 2020

Epidemia coronawirusa SARS-CoV-2 obnażyła wszystkie niedostatki systemu ochrony zdrowia w Polsce. Mimo, że w naszym kraju epidemia COVID-19 (w porównaniu z innymi krajami) ma do tej pory łagodny przebieg, to jednak doświadczenia pierwszych miesięcy epidemii, tj. marca, kwietnia i maja 2020 roku pokazują, że pacjenci onkologiczni są grupą chorych szczególnie narażoną na pogorszenie opieki zdrowotnej. Konsekwencje trudności z dostępem do diagnostyki i leczenia onkologicznego będą odroczone w czasie. Spodziewać się należy również, że w związku z tymi trudnościami w najbliższych miesiącach i latach będzie więcej diagnozowanych nowotworów w stopniu zaawansowanym, a skuteczne leczenie będzie znacznie ograniczone, mało efektywne i wysokokosztowe.

Obawy pacjentów podzielają również eksperci, naukowcy oraz klinicyści w licznych wywiadach i artykułach.

Dr hab. n. med Wojciech M. Wysocki, prof. KAiAFM

„(…)prosta obserwacja doraźnych (wymuszonych okolicznościami) zmian w pracy systemu ochrony zdrowia w Polsce pomiędzy marcem a czerwcem 2020 roku w zakresie diagnostyki i leczenia chorych na nowotwory pozwala w wiarygodny sposób przewidzieć ich następstwa: większe zaawansowanie choroby w chwili rozpoznania, zwiększenie kosztów leczenia, a w drugim półroczu – agregację chorych z nowotworem nierozpoznanym w pierwszych miesiącach bieżącego roku”.

https://www.mp.pl/covid19/badania/242865,jakie-beda-konsekwencje-epidemii-sars-cov-2-dla-wynikow-leczenia-nowotworow-w-polsce

Opieka onkologiczna w okresie marzec – maj 2020 roku

Organizacje pacjentów onkologicznych, zrzeszone w Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej odnotowały przede wszystkim ogromny chaos informacyjny w pierwszych tygodniach epidemii, który utrudnił chorym poruszanie się w systemie ochrony zdrowia:

  • Pacjenci ze szpitali zamienianych na jednoimienne nie otrzymywali w dostatecznym stopniu informacji, czy i gdzie będą mieli kontynuowaną opiekę oraz programy lekowe;
  • Chorzy odczuwali silne zaniepokojenie brakiem środków ochrony osobistej, potwierdzane rozpaczliwymi apelami podmiotów medycznych o zbiórki publiczne na ten cel;
  • Brakowało jednolitych zaleceń dotyczących procedur szpitalnych dla pacjentów onkologicznych;
  • Brakowało jednolitych procedur dla pacjentów onkologicznych, dotyczących środków ostrożności i metod zabezpieczenia przed zakażeniem wirusem SARS-CoV-2;
  • Wielu pacjentów otrzymało informację o odroczeniu lub odwołaniu leczenia i dalszej diagnostyki.

Doświadczenia pacjentów w pierwszych miesiącach epidemii SARS-CoV-2 potwierdzają wyniki badań statystycznych oraz dane Narodowego Funduszu Zdrowia:

1. Fundacja Alivia, Raport „Rzeczywistości równoległe. Polska onkologia w czasie epidemii”. Maj 2020r

  • co trzecie badanie lub terapia zostały odwołane,
  • prawie jedna trzecia placówek, które wykonują badania radioobrazowe (CT, PET-CT, MRI wstrzymało zapisy,
  • 11% pacjentów odnotowało brak środków ochrony osobistej (maseczki, rękawiczki) u personelu medycznego,
  • 1/3 pacjentów nie miała możliwości zachowania dystansu społecznego w poczekalniach z powodu zatłoczenia

https://alivia.org.pl/aktualnosci/rzeczywistosci-rownolegle-polska-onkologia-w-czasie-epidemii-covid-19/

2. Fundacja My Pacjenci, Raport „Pacjenci w pandemii”. Maj 2020r.

  • 70% badanych wskazało na niemożność skorzystania z planowanych badań i wizyt,
  • blisko 49% – zauważyło brak kluczowych świadczeń opieki medycznej,
  • 29% – uskarżało się na brak kontynuacji opieki ze szpitali zamienionych na jednoimienne,
  • 25% badanych nie otrzymało informacji, gdzie szukać pomocy

https://mypacjenci.org/pacjenci-w-pandemii/

3. Narodowy Fundusz Zdrowia. Lipiec 2020r.

Według danych, otrzymanych przez Ogólnopolską Federację Onkologiczną z NFZ w okresie styczeń – maj 2020 roku wydano o 18544 mniej kart Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego niż w analogicznym okresie 2019 roku.

https://federacjaonkologiczna.pl/2020/07/27/opieka-onkologiczna-w-czasie-epidemii-ogolnopolska-federacja-onkologiczna-pyta-o-liczbe-wydanych-kart-diagnostyki-i-leczenia-onkologicznego-dilo-w-czasie-epidemii-sars-cov-19/

Wszystkie dane potwierdza cytowany wyżej dr. hab. n.med. Wojciech M. Wysocki:

Odsetek operacji onkologicznych odwołanych z uwagi na zagrożenie epidemiologiczne w Polsce zawierał się w przedziale 30–39% (…) Ponadto w Polsce, podobnie jak w Wielkiej Brytanii i wielu innych krajach, na pewien czas wstrzymano toczące się programy badań przesiewowych. Dodatkowo zamknięto wiele poradni (od gabinetów lekarzy rodzinnych po gabinety specjalistyczne). Wszystko to niewątpliwie spowoduje opóźnienie rozpoznania raka u wielu chorych, przekładając się na wyższy stopień choroby, a następnie skutkując trudniejszym, droższym i zazwyczaj mniej skutecznym leczeniem.”

https://www.mp.pl/covid19/badania/242865,jakie-beda-konsekwencje-epidemii-sars-cov-2-dla-wynikow-leczenia-nowotworow-w-polsce

W związku z dramatyczną sytuacją pacjentów onkologicznych w pierwszych miesiącach epidemii Ogólnopolska Federacja Onkologiczna apelowała do Rzecznika Praw Pacjenta o uruchomienie dodatkowej infolinii dla pacjentów onkologicznych oraz do towarzystw naukowych o opracowanie jednolitych zaleceń dla chorych w całej Polsce. Zarówno infolinia, jak też zalecenia obowiązują do dnia dzisiejszego.

Przygotowanie onkologii do jesiennej fali zachorowań na COVID-19.

Epidemia SARS-CoV-2 nie wygasa, a eksperci zgodnie przewidują jej nasilenie w miesiącach jesiennych.  Zgodnie z napływającymi informacjami, sytuacja epidemiczna będzie szczególnie trudna ze względu na typowe dla tego okresu roku zachorowania na grypę, która w pierwszych objawach jest podobna do zakażenia wirusem SARS-CoV-19

Ogólnopolska Federacja Onkologiczna apelowała o tarczę ratunkową dla polskiej onkologii:

https://federacjaonkologiczna.pl/2020/05/27/apel-ogolnopolskiej-federacji-onkologicznej-o-program-ratunkowy-dla-polskiej-onkologii/

Wystąpiliśmy również z inicjatywą przedstawienia kluczowych potrzeb pacjentów chorych na raka związanych z organizacją opieki onkologicznej w tym trudnym dla nich czasie.

https://federacjaonkologiczna.pl/2020/06/15/ogolnopolska-federacja-onkologiczna-prosi-ministra-zdrowia-o-spotkanie-na-ktorym-omowione-bylyby-kluczowe-i-niezbedne-dzialania-zmierzajace-do-wyjscia-z-kryzysu-w-opiece-onkologicznej/

Nasze propozycje przedstawiliśmy w trakcie dwóch spotkań z podsekretarzem stanu Ministerstwa Zdrowia – Sławomirem Gadomskim w dniach 25 czerwca oraz 30 lipca 2020 roku.

Czytelny i sprawnie działający system informacji dla pacjentów, w którym ujęte będą:

1. Prawa pacjenta do realizacji świadczeń,

2. Bieżąca aktualizacja ośrodków, przejmujących pacjentów ze szpitali jednoimiennych lub chwilowo zamkniętych z powodu COVID-19, dostępna dla pacjentów;

3. Zabezpieczenie w środki ochrony osobistej kadry medycznej, zajmującej się pacjentami onkologicznymi

4. Formalne zapisy, dotyczące minimum zabezpieczenia w ŚOO,

5. Zabezpieczenie finansowe ośrodków onkologicznych dot. ŚOO,

6. Prowadzenie przez Ministerstwo Zdrowia monitoringu zabezpieczenia w ŚOO;

7. Kontrola osób oczekujących w poczekalniach oraz egzekwowania prawidłowego noszenia masek;

8. Dostęp do testów dla kadry medycznej w ilości wystarczającej do ich przeprowadzania;

9. Systemowy monitoring diagnostyki i leczenia onkologicznego, w tym:

  • opracowanie szybkiej ścieżki diagnostycznej dla pacjentów opóźnionych w diagnostyce przez COVID-19,
  • systemowe odblokowanie pracowni radiologicznych (USG, PET-CT, CT, MRI),
  • odblokowanie portalu NFZ https://terminyleczenia.nfz.gov.pl/ (informacja dla pacjenta jest kluczowa, w związku z tym pozbawienie chorych podstawowych źródeł informacji o możliwościach diagnostycznych pogłębia brak poczucia bezpieczeństwa oraz zagubienia w systemie opieki zdrowotnej).

Zgodnie z umową, przygotowaliśmy skrypt udzielania informacji pacjentowi onkologicznemu, któremu z powodu epidemii należy przełożyć lub odwołać wizytę/badanie z powodu warunków epidemicznych w danym ośrodku onkologicznym (poniżej).

W ostatnich dniach (od początku sierpnia 2020 roku) wzrasta liczba osób zakażonych wirusem SARS-CoV-19.  Wierzymy głęboko, że propozycje, złożone przez organizacje pacjentów onkologicznych, zrzeszone w Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej będą wzięte pod uwagę przez Ministerstwo Zdrowia przy przygotowaniu onkologii polskiej na przewidywany wzrost zachorowań w związku z epidemią COVID-19.

Skrypt dla rejestracji ośrodków onkologicznych